Close

Healing Environment in de gezondheidszorg: ouderenzorg, psychiatrie, HIC en dementie.


Gezondheidszorg

Golden Temple Kyoto

Gebouwen in de gezondheidszorg als een Healing Environment: ontworpen om de gezondheid van mensen te ondersteunen en waar mogelijk te verbeteren.

In ons onderzoek (2016) zijn we op zoek gegaan wat het wel kan betekenen. Eerst hebben we gekeken wat gezondheid inhoudt. Volgens de World Health Organisation (WHO) is gezondheid een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welzijn en niet slechts de afwezigheid van ziekte of andere lichamelijke gebreken. Met deze definitie zou ook naar aspecten van welzijn, geluk of, in het Engels “wellbeing” moeten worden gekeken. Volgens McGillvray (2007) is wellbeing “whatever is assessed in an evalution of a person’s life situation”. Dat maakt gezondheid een breed begrip.

We hebben daarna gekeken wat de definitie is van ontwerpen op basis van wetenschappelijk bewijs. The Centre of Health Design definieert Evidence-Based Design (EBD) als ’the process of basing decisions about the built environment on credible research to achieve the best possible outcomes’.

Definitie

Als we deze definities naast elkaar leggen komen we tot een definitie van Healing Environment, die o.i. de juiste claims legt.

Een Healing Environment is een gebouwde omgeving, waarvan het ontwerp is gebaseerd op geloofwaardig onderzoek om de best mogelijke resultaten op het gebied van de fysieke en mentale gezondheid te bereiken voor de gebruiker.

Kort gezegd, we kijken bij het maken van ontwerp voorstellen naar wat in de wetenschappelijke literatuur is bewezen om de gezondheid van mensen te ondersteunen en waar mogelijk te verbeteren.

Ontwerp verbouwing expertisecentrum voor mensen met complex gedrag: psychiatrie en dementie (Ooms architecten, 2017)

Doelgroepen hebben overeenkomsten en vooral verschillen

Per doelgroep zijn er onderbouwde verschillen. Voor een bezoeker van een ziekenhuis, een cliënt in de psychiatrie of voor ouderen met dementie is de beleving van het gebouw heel verschillend. Er zijn ook overeenkomsten. Twee aspecten, die in ons onderzoek duidelijk naar voren kwamen:

1. De impact van zicht op natuur in en vanuit het gebouw. Overtuigend is de positieve invloed aangetoond. In ziekenhuizen heeft het zelfs invloed op ligduur en medicijngebruik.  In woonwijken waar natuurlijke elementen voorkomen is in verschillende studies aangetoond, dat er minder depressiviteit, angststoornissen voorkomen etc. en mensen zich gezonder voelen. Groen reinigt ook verontreinigingen uit de lucht, zowel in het exterieur als in het interieur.

2. De gekozen gebouw structuur is van beslissende invloed op de mate waarin Healing Environment kan worden gerealiseerd.

Voor twee verschillende gebouw categorieën in de gezondheidszorg hebben we het begrip verder uitgewerkt.

 

ONDERZOEK

In 2016 zijn wij gestart met een onderzoek en analyse van verschillende wetenschappelijke onderzoeken en bestaande tools. Dit heeft geleid tot een checklist met verschillende aspecten, waarin wij het project vanaf stedenbouwkundige situatie tot en met detail kunnen toetsen, in drie fasen van het bouwproces, het programma van eisen, het ontwerp en de gebruiksfase. Belangrijke aspecten waar de juiste keuzes gemaakt moeten worden zijn stedenbouw (entree), (dag) licht, (uitzicht op) natuur, (natuurlijk) materiaal, kleur en  klimaat. Na de gebouw categorieën ouderenzorg,  mensen met dementie en psychiatrie staat uitbreiding van ons onderzoek naar ziekenhuizen voor de tweede helft van 2018 gepland.

 

ouderen met dementie

Hoe voelt het om dement te zijn? Anneke van der Plaats ontwikkelde acht principes, lees ze hier. Bij het wonen voor ouderen met dementie omgeving houden we rekening met vooral de mogelijkheden van ouderen met dementie. In drie benaderingen, voor een empatisch gebouw.

Waarborgen behoud identiteit ouderen met dementie

Wonen voor ouderen met dementie geeft ruimte aan de unieke identiteit van iedere bewoner door de autonomie en privacy te waarborgen. Een volwaardige eigen plek, met eigen sanitair en ruimte voor de entree. Een gebouw met een gevoel van huiselijkheid, met verschillende plekken waar ruimte is voor het ophalen van herinneringen.

De sociale, cognitieve en fysieke mogelijkheden en behoeften van ouderen met dementie faciliteren en benutten

Een heldere gebouwstructuur zorgt voor een goede oriëntatie. Met plekken voor sociale ontmoeting en activiteiten. Met een loopcircuit, voorzien van veel (dag-) licht en uitzicht op natuur komt tegemoet aan de behoefte sommige ouderen met dementie, het zoeken naar prikkels (de dolers).

Het circuit heeft bij voorkeur afwisselend prikkelarme plekken en plekken rijk aan prikkels. Met betekenisvolle einden.

Fysieke gezondheid

Ouderen met dementie zijn fysiek kwetsbaar. Ze hebben vaker een verminderend gezichtsvermogen, met verlies van het zien van diepte. We ondervangen het door de routing te materialiseren met goede visuele contrasten tussen vloeren, deuren, wanden, plafonds en inrichting en door het ontbreken van drempels.

High Intensive Care (HIC)

HIC, of wel High & Intensive Care, is een nieuw concept voor kortdurende klinische opname in de geestelijke gezondheidszorg. Diverse GGZ partners hebben het gedachtegoed gezamenlijk ontwikkeld.

Mensen, die in ernstige psychiatrische nood verkeren goed en menswaardig opvangen en behandelen. Veiligheid en bescherming combineren met respectvolle zorg en behandeling. Centraal staat het terugdringen van dwang en drang. Met aandacht gericht op het herwinnen van de eigen regie van de cliënt.

We hebben voor het werkboek HIC een ideaal model studie gemaakt. En voor vestigingen in Tilburg en Breda van de GGz Breburg in een verbouw en nieuwbouw situatie een High Intensive Care ontworpen.