• Gezondheidszorg

    ontwerpen om de gezondheid van mensen te ondersteunen.
    En waar mogelijk te verbeteren.

Healing environment

Gebouwen in de gezondheidszorg ontwerpen als een Healing Environment is de gezondheid van mensen ondersteunen en waar mogelijk verbeteren. Gezondheidszorg gaat om gebouwen en ook om steden en tuinen. Gezondheidszorg: de zorg voor de gezondheid, om de gezondheid mag er overal zijn.

In 2016 konden we het begrip onderzoeken met een bijdrage van het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie. Eerst hebben we gekeken wat gezondheid inhoudt. Volgens de World Health Organisation (WHO) is gezondheid een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welzijn. En niet slechts de afwezigheid van ziekte of andere lichamelijke gebreken.

Met deze definitie zou je ook naar aspecten van welzijn, geluk of, in het Engels “wellbeing” moeten kijken. Volgens McGillvray (2007) is wellbeing “whatever is assessed in an evaluation of a person’s life situation”. Dat maakt gezondheid een breed begrip.

We hebben daarna gekeken wat de definitie is van ontwerpen op basis van wetenschappelijk bewijs. The Centre of Health Design definieert Evidence-Based Design (EBD) als ’the process of basing decisions about the built environment on credible research to achieve the best possible outcomes’.

Als we deze definities naast elkaar leggen komen we tot een definitie van Healing Environment, die o.i. de juiste claims legt.

Een Healing Environment is een gebouwde omgeving, waarvan het ontwerp is gebaseerd op geloofwaardig onderzoek om de best mogelijke resultaten op het gebied van de fysieke en mentale gezondheid te bereiken voor de gebruiker.

Kort gezegd: we kijken in onze ontwerpen naar wat in de wetenschappelijke literatuur is bewezen om de gezondheid van mensen te ondersteunen en waar mogelijk te verbeteren!

Per doelgroep zijn er verschillen. Voor een bezoeker van een ziekenhuis, een cliënt in de psychiatrie of voor een oudere met dementie is de perceptie en beleving van het gebouw verschillend.

Er zijn ook overeenkomsten. Twee aspecten, die in ons onderzoek duidelijk naar voren kwamen:

Natuur
Overtuigend is de positieve invloed van groen aangetoond. In ziekenhuizen heeft het al dan niet aanwezige zicht op natuur invloed op ligduur en medicijngebruik.  In woonwijken waar natuurlijke elementen voorkomen is in verschillende studies aangetoond, dat er minder depressiviteit, angststoornissen voorkomen etc. en mensen zich gezonder voelen. Groen reinigt ook de lucht, zowel in het exterieur als in het interieur.

afbeelding: ontwerp verbouwing expertisecentrum voor mensen met complex gedrag: psychiatrie en dementie (Ooms architecten, 2017) groen in het gebouw

Structuur
De gekozen gebouw structuur is van beslissende invloed op de mate waarin we een Healing Environment kunnen realiseren.

Voor twee verschillende gebouw categorieën in de gezondheidszorg hebben we het begrip verder uitgewerkt.

Kleinschalige woonvoorzieningen voor ouderen met dementie

Hoe voelt het om dement te zijn? Anneke van der Plaats ontwikkelde acht principes, lees ze hier. Bij het wonen voor ouderen met dementie omgeving houden we rekening met vooral de mogelijkheden van ouderen met dementie. In drie benaderingen, voor een empatisch gebouw.

Identiteit
Ruimte geven aan de unieke identiteit van iedere bewoner door de autonomie en privacy te waarborgen. Een volwaardige eigen plek, met eigen sanitair en ruimte voor de entree van die plek. Een gebouw met een gevoel van huiselijkheid, met verschillende plekken voor het ophalen van herinneringen.

Waarneming en beleving
Een heldere gebouwstructuur zorgt voor een goede oriëntatie. Met plekken voor sociale ontmoeting en activiteiten. Een loopcircuit, voorzien van veel (dag-) licht en uitzicht op natuur komt tegemoet aan de behoefte van sommige ouderen met dementie: het zoeken naar prikkels (de dolers). Het circuit heeft bij voorkeur afwisselend prikkelarme plekken en plekken rijk aan prikkels. Met betekenisvolle einden.

Fysieke gezondheid
Ouderen met dementie zijn fysiek kwetsbaar. Door ergonomische oplossingen en valpreventie houden we er rekening mee.

Loopcircuit

High Intensive Care (HIC) in de GGZ

HIC, of wel High & Intensive Care, is een concept voor kortdurende klinische opname in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ). Diverse GGZ partners hebben het gedachtegoed gezamenlijk ontwikkeld.

Doel is om mensen, die in ernstige psychiatrische nood verkeren, goed en menswaardig op te vangen en te behandelen. Door veiligheid en bescherming te combineren met respectvolle zorg en behandeling. Centraal staat het terugdringen van dwang en drang. Met aandacht gericht op het herwinnen van de eigen regie van de cliënt.

We hebben voor het werkboek HIC een ideaal model studie gemaakt.

Voor een vestiging in Tilburg van de GGz Breburg hebben we een High Intensive Care ontworpen in een bestaand gebouw en in Breda voor een deel in een nieuw gebouw.

De Healthy City of gezonde stad

Bovenstaande doelgroepen verblijven in een gebouw, waar een instelling in de gezondheidszorg voor verantwoordelijk is. En die het Healing gehalte kan bewaken. Voor de vormgeving van onze steden is het minder eenduidig. Voor (soms chronische) omgevingsstressoren, zoals aanhoudend lawaai, vervuilende stoffen en drukte hebben overheden en vormgevers een belangrijke rol.

Op het niveau van de stad spelen dezelfde aspecten als in het gebouw: ook in de Healthy City kan de aanwezigheid van natuur een bemiddelende rol spelen. Om geluid, luchtvervuiling en hitte te bufferen en om even op adem te komen.

Andere aspecten, die we vonden zijn wayfinding en de aanwezigheid van ontmoetingsplekken. Kortom, de structuur van de stad.

Healthy City

Healthy City

Afbeeldingen: initiatiefplan ontwikkeling Leusderweg Amersfoort (2017)

Beide aspecten zijn onderdeel van ons stedenbouwkundig ontwerp voor woningen met voorzieningen in Amersfoort.

Een ander aspect, dat we tegenkwamen is het nu populaire fenomeen hoogbouw. Populair, door de beperkte beschikbare ruimte om de stad. Aandachtspunt is het volgende. Nergens is er ondersteuning te vinden in de wetenschappelijke literatuur, dat hoogbouw goed is voor de ontwikkeling van het kind. Hoogbouw beïnvloedt het spel van kinderen: ze spelen meer alleen (wat minder sociaal is), ze spelen minder vaak buiten en/of ze spelen onder minder of onvoldoende toezicht, wat de oorzaak kan vormen voor gedragsproblemen.

© Copyright - Ooms Architecten - Site by YLT